Translation and Transliteration by Kenny Prosper

The following is a partial translation of the interview with Margaret Johnson and Caroline Gould (both deceased) in Margaret Johnson’s home in Eskissoqnik (Eskasoni), Nova Scotia. It was conducted by Dr. Trudy Sable on December 12, 2005 as part of the Native Dance Project in partnership with and sponsored through the CIRCLE Institute, Carleton University, Ottawa, Canada. The research was used to help create the Native Dance Website, a site featuring the dances of Indigenous cultures throughout Canada for Grades 7 and 8 students. (http://native-dance.ca/en/home/)

Sponsorship for the archiving of this video and related material is through the Mi’kmaw Native Friendship Centre, Halifax, Nova Scotia with funding through the Department of Canadian Heritage, Aboriginal Language Initiatives Program (2018-2021).

Citation: Sable, Trudy (2005). Margaret Johnson and Caroline Gould Interview, Dec. 19, 2005, Native Dance Project, CIRCLE Institute, Carleton University, Ottawa. Translator, Kenny Prosper. Trudy Sable Collection DTSArchive #321. Mi’kmaw Native Friendship Centre Archives, Halifax, Nova Scotia.

Tlu’ti – Ta’n wla tel-lukutiek na ankaptmek L’nu’tesultimk. Wjit na mijua’ji’j kre’t 7 aqq kre’t 8 o’ltijik aqq mimajuinu’k ta’n wl-sitmi’tis nutmu’tinew ta’n telamu’kl amalkewaqnn mikwite’tmoqil wejkwikweyoqek, L’nu’skewioq aqq ta’n tujiw amalkayoqek aqq ta’n koquey elteskmoqip. Na ktu sku’tmoq amalkayoqek nutqweyo’q kisna ta’n tujiw nemioqek wenik L’nu’kwa’tijik wejkwikweyoqek.

Malklit – I’amalkayap katu Kalolin mu amalkaqip. Jiptuk kinua’tultew ta’n teli amalkamk aqq ninki’kuk kisikwenipnik aq nujjaq i’ktu’muksiekipnaq katu elte’kip ko’jua aqq jukwa’luk kwe’ji’juow aqq ap elte’kip wapikatji’j nte’j teme’ji’jk wkwatji’j, i’lte’kip aqq i’amalka’tiekip. Nti teme’k wkwat – teme’ji’jk wkwatji’j – teluisip wapikat, nujjaq i’lte’kip, mu wen nenimukip Eskisoqnik. I’lte’kipn ktapekiaqan aq a’tukwaqan wela’kwul wjit plawej aqq wte’piteml aqq tapusijik wnijanua aqq amujpa aknutm msit kowey wjit wla plawej – Na wkwijual na siku’skl aqq i’ala’sis aqq newtumqwanes na wnijink siwa’lukwi’tisn na esa’tisn aqq telima’tisn mu menuaqalnuek wla l’pa’tuj aqq e’pite’ji’j na ala’sis pekije’k. Na newte na’kwek apaji pkisinkis aqq ni’n aqq ntus, ni’n aqq nkwis, toqo na wmlakejmk ne’itqekeji, ki’l na nkwis, ki’l na ntus, na wesua’tu’tis kispatek wius aqq iknmua’tis aqq telima’tisn tu’e, mu menuaqilnuek. Na kaqiaq wla a’tukwaqan. Ap piluey na apli’kmuj aqq mikjikj ikatno’tijik na mu nuta’nuk aknutmn wla nekmowey, aqq ktik ka’qaquj aqq wowkwis. Ka’qaquj kelnikip te’plma’sewey wtunk aqq wowkwis weji msnkip aqq mu ketu ika’tukip na telimasn, welsitiman ktapekiaqanml tujiw poqjintoqsip. Telimapn ke l’te’mui ktapekiaqan, nap.

Tlu’ti – Net nekmowe’l kujjaq aknutmuksioqsipn?

Na wikiekip wla wnji’kuo’m 18 by 20 telki’k kisna 16 by 20, ne’wt elikanik elisultiek ke’kwe’k, newtiska’q jel ta’pu te’siekip, msit wen elisinkip msikuey mpo’qn, aqq nkijaq eliapni anquno’sunk e’wapni sa’qewe’k kotk aqq pita’qewe’l aqq ktik kowey aqq i’msnkittipnik pla’kitk kaplnu’lewiktuk maqtewe’kik aqq ewnamuksijik. Mu iknmuksiwekipnik wape’te’wk. Etl kleywa’tipni wta’fismuaq aqq i’aknutkipn pikwelkl a’tukwaqan aqq pikwelk koquey. Nkij aqq ni’n natankuayekipn pa’skitl, eltuekipn pa’skitl, ukumuljin tewijei’ap poqji pa’skite’keianek aqq etuk Kalolin elt wijey. Kinu’tmasiekipn tumk eltuekipn apje’ji’jkl tujiw pemi atki’klk, klapis tulkowe’l, wtapsune’l pa’skitl, pepkijekkl, waqne’ji’jl aqq piluamu’kl pa’skitl, aqq nkij lietow na’tami naji ntui’sketoql aqq wesua’tuek sa’qewey wtapsun kisna t’an koquey iknmuksiek ta’n tujiw mu wsulieweymulti’k aqq sa’se’wultiek kutey sismoqn, pitewey aqq ktik koquey mita nutaiekip pikwelk koquey, pekisituekip kulkwi’suey weja’tuekip Nu’liknejk aqq pitewey aqq sismoqn, sispanikn aqq msit koquey, sa’qewey wtapsun tujiw nkij ilitoqip koquey, ne’wt mikwite’tm ntoqan kaqiaqip nikantuk na wesua’toqip sa’qewey mtoqan na wtejk mtoqan mensikip aqq nasi’sikip nikantuk ntoqank. Na nuji kina’muet nemitoqek ntoqan na etuk ewlamituk, na newte na’kwek nemituekip misekn aqq koquey pekisitoq. Na newte na’kwek enkalip aqq eltuip ntoqwan. Ewlamituk etuk mesni’sasik ntoqwan nikantuk na telo’ltiekip nutqwo’ltie’k. Katu mu ewle’jultiwekip mita pikwelnimekip koquey kutey newijik wenjutia’mk, te’sipow, matto’law. Nujjaq i’e’wapn mattow’lawl i’wtaijitun puksukl weja’tekemk mnikuk. Katu pikwelnikittip mlakej, mlakeju’mi, laklem kaqi’similamu’k nme’juey. Nujjaq na salawa’lata alanjik Peskewiku’s aqq toqa’q Keptekewiku’s na ne’pa’tal newte’jitl kulkwi’sl aqq salawa’latl aqq ktikl ne’pa’tal ke’skmna’q puna’ne’wimk apuaqajl kaqapija’toqipn wenji’kuo’mji’jk mu eiknukip tekik keltikip na wius aqq mente’kip ta’n tujiw nutai’ek, e’wkip tmi’kn aqq nkij ki’sitew.

Na pikwelk kispasit peju eikip, alanjik, kulkwi’suey, aqq pikwelkik tapitatk kisikwenkittipnik aqq wenju’sipeknk pikwelkipnik naka’piktuk. Mna’q ewle’jiwekip katu mu sulieweymultiwekip na na’msit katu kekkunmekip msit koquey nutai’ek nujjaq i’la’toqip tipu’lewey aqq netui’sketoqip ta’n tujiw welipotl oqa’q nipk aqq pikwelkik peju’k netui’sketoqipni ilpalikasijik kutey poqitiknk aqq ela’lapni welipotiktuk na pkwateltow sismoqn aqq pitewey aqq piluey koquey. Mna’q ewle’jiwekip katu pikwelkik ewle’jultipnik lpa mu koqueymultikipnik. I’pejita’pnik ta’n tujiw nujjaq api kwitamelij eksitpu’kl aqq temsaj peju’k aqq wsua’tutaq pejuatpl, pekisula’tiji la’taqsunk meskilkik aqq elma’tu’titl naji ki’smi’titl aqq pejue’l waqtian waqma’tu’tipn tujiw pitkmattaq squn aqq kltaqpiltaq tujiw ki’sitaqq wowiktuk. Wikkl ti. Mu wen kejitukl ta’n tewji wikkl. Mu telte’tmu wen kiskuk ki’sikl, katu niskam wikkipn waqtianji’jl telui’tmekipn. Pikwelk koquey kinu’tmuksiekip nujjaq aqq nkijaq, i’li’kittipnik anquno’sunk wela’kul, nkijaq tmsitew misekn wejimnsik sa’qewe’l wtapsunn, tujiw mawi’sitew tepiaq wjit lian anquno’sunk aqq ksistaqantal te’sipowe’l munti’l aqq e’wtal wjit tkeweka’taqan tujiw wape’kjmunti’l kaskimtlnaqan enkatikn teli’ksukkl, na newkul e’wtal wjit tkweka’taqan wjit anquno’sunn aqq munti’l kisi ksistaqanasikl aqq mawi’sasikl aqq i’li’kittipnik ntanquno’suniminaq aqq me ne’kaw eli’kittipnik anquno’sunk. Mu kejiaq Kalolin lian anquno’sunk katu ni’n eli’kipnik

Kalolin – Pikwelkik kisi’kipnik

Malklit – Pikwelkik kisi’sipnik? Katu koquey ap kis tlimultes?

Tlu’ti – Tami weji kinu’tmasi’sip ta’n teli amalkamk?

Malklit – Ekinu’tmuksiekip nujjaq tli amalka’tinen. Nujjaq ketu’muksiekip aqq msit amalka’tiekip. Na na’te’l weji kinu’tmasiap ko’jua, jukwa’luk kkwe’ji’ju’ow aqq ktikl aqq i’lieyap kisiku’k wikuaq knekk wikipnik. Antle Elik aq wte’piteml, kisiku’k aqq ta’n tujiw elieyanek na’te’l na pipanimitew “Malklit, nata amalkan? Na ni’n tlimates “e’e”, Na tlimitew “ke amalkewi, na amalkates ni’n ko’jua, aqq pipanimitew “nata stepdancewin?” E’e, kisi stepdancewites. Na ke wjinu’kwatmnej. Na ketu’muip, aqq ni’n amalkayap stepdance. Na newte na’kwek pipanimip lien. Telimip ela’ti’kw Saimn Klemoek aqq ki’l amalkatisk na’te’l. Pipukewultew apia’ji’jk. Na ela’tiekip Saimn Klemoek. Nata amalkaqtuk etuk ta’n tujiw ela’litek na’te’l. Saimn Klemo weskewe’kip kaqi amalkayanek. Telimapn “Ktu’mu wla ktapekiaqan Malklit. Na elte’kip stepdancewimkewey ktapekiaqan. Na stepdancewiap aqq welqatmap aqq kaqi amalkayanek na Saimn Klemo weskewe’kip aqq pipanimkip “Nata amalkay?” Na telimip “Kespu’tuen.” I’stepdancewiap weja’tekemkek wette’keyap ne’wt, eikipnik ta’n wenik mkna’tital ta’n wenl mawi nta’tesinlitl. Nuel Ma’sl. Saimn Ma’slo’q puski kinsipnaq nta’tesinn aqq Aklasie’wk kinu’tmua’tisn ta’n tl-tesinlin. Na Saimn aqq ni’n amalkayekip aqq Nuel Ma’sl aqq l’pa’tujk teluepnik ni’n kespu’tuey. Na Saimno’q wekai’k. Nuel Ma’sl na wett tla’lit aqq takle’k mita nekm Aklasie’wk kisi kina’matipni aqq ni’n wla kisikuo’p kisi kina’muip na teli aknutm amalkayanek. Nata stepdancewiap.

Tlu’ti – Kisi sku’ttisk amkwes poqji amalkayoqek, ki’l aqq Kalolin? Ko’jua net apjiw elteskmoqsip?

Malklit – Poqji amalka’tiekip niknaq, aqq nujjaq telimuksiekip “mawita’qw, amalka’tikw na poqjintu’tiek aqq kiwto’qa’lukutiekip sto’viktuk miawo’kuo’mk ta’n etekip. Kiwto’qa’lukutiekip na’te’l. Teluep nata’tesultiek. Ni’n mawi-nta ko’jua’wiap. Nujjaq ekinu’tmuip.

Kalolin – Msit amalka’tiekip. Toqo pikwelekip

Malklit – Sanuel, aqq Pie’l, aqq Leste’l mu amalka’tikipnik

Kalolin – Eikik mu amalka’tikipnik, katu mikwite’tem nutqwei’anek amalkayap, katu kisikweyanek mu amalkawap ko’jua katu elieyapn skwe’r tansl aqq pikwelkik mimajuinu’k nutqwo’ltijik ko’jua’wultipnik nipialasutmamk. Telui’tmi’tip pestie’wa’taqatimk iknmuetu’tip koquey aqq klujjiewe’l mi’soqo eleke’wia’timk. Pestie’wa’lupnik wenik nipialasutmamk aqq elta’pnik kina’matinewo’kuomk msit mimajuinu’k, na alasutma’titaq ta’pu ajielij skna’quejl aqq msit wen pekisitoqip mijipjewey aqq eptaqank aqq ika’tutaqq petaqan aqq ke’kl. Na kaqi alasutmamk, na’tami ta’pu ajiej skna’quej teli pkiji alasutmamk. Na pekiji alasutmamk aqq elte’mi’titl alasutmaqann nipialasutmamkewe’l aqq alasutmaqan aqq kaqi kisa’taqati’tij na tapusijik ji’nmuk ika’la’titl wape’kl naqsun patawtiktuk, i’tekip na ta’n ke’kupa’tuten koquey ta’n nuji kina’muet wteskmk etekip,

Na aja’tu’tip tesk aq ika’la’tipn naqsunn aqq ika’tu’tip mijipjewey aqq temsimi’tip aqq epsaqtejk etekip miawe’k piteweyo’qik epipnik wjit pitewey aqq temsimi’tip mijipjewey kutey petaqan, jinjley lu’sknikn, pipnaqan aqq pikwelk koquey, sqito’miney pipnaqan temsimi’tip aqq ika’tu’tip eptaqaniktuk aqq tepkiso’tu’tip na te’sik piluamu’k te’s eptaqan na ta’n piamiaq na esma’tipni nutqwo’ltijik mita mu pekisitu’tikip koquey, pasik pekisula’tipni wikmawa na iknmua’tipni nutqwo’ltiliji tujiw pite’ma’tipnik aqq eimu’tiekip mi’soqo kisapniaq tujiw mawiaknutma’tipnik ta’n tett poqjiatew pestie’wa’taqan na elmiwla’kw. Ta’n tett tli pqujiatew aqq na poqji pestie’wa’taqatipnik wela’kwe’l. Ta’n tett poqjiatew na wasuek eltasikip. Na wla eltu’tip wasuek aqq eikip ji’nm ta’n eltoql aqq pessimkewe’l nasa’lapn wasuekiktuk. Na ji’nm eikip eltoql wasuekl nasa’lapn pessimkewe’l, na ji’nm eikip ta’n eltoqipn pestie’wa’taqan. Amkwesewey wela’kw na iknimupn wen iknimatimk koquey, Sa’naq, Santele’saq, na amkwesewey wela’kw Sa’naq, Santuaq, aqq Santele’saq. Na elmi wla’kw el-we’kwa’q wutan poqtamkita’jik, Ekkianaq, Nuelaq, aqq elta’jik te’s wnji’kuo’m. Na ta’n wen pema’toq na iknmuj ta’n ela’tuj wla klujjiewey aqq telimut, “Wla ktuasuekm ktansale’m peji apu’sk” aqq na’tukoweyiktuk anquna’sikip kutey a’tlai, misekn, kisna ke’kistaqanepisuti aqq pessimkewey naspip miawe’k. Na iknimup wla Sa’n kisna Santele’s tujiw amalka’timkip aqq msit wen apje’jkip wi’k aqq miawe’k etekip apjiw epsaqtejk aqq tlimaten wen amujpa amalkan we’kaw pekwatu’n kilu. Na nuji apia’ji’jkite’ket eikip aqq na’tuen ketu’muep ko’jua epip msaqtaqtuk aqq kekkunkip ji’kmaqn aqq ketu’muep aqq msit wen amalkap na ap ta’puewey kiwto’qa’lukutipnik tujiw msaqtaqtuk ika’tu’tip na’tukowey aqq tapusijik kiskaja’tu’tip mijipjewey aqq esmupnik mimajuinu’k. Jijuaqa na tetow apli’kmujuey, katewapu, kisna ta’n koquey ala’tu’tip katu apjiw nipialasutmamk amalka’titaq, poqji mijisultitaq aqq kaqi mijisulti’tij na wla ji’nm ap ktik l’tutew klujjiewey na newte ap tla’sitew. Mu na pekija’tuk eltoq ktik klujjiewey. Eltutuk etuk na klujjiewey ke’sk kiskaja’tu’tij koquey. Aqq msit wen elteskikip ko’jua, jukwa’luk kkwe’ji’ju’ow.

Tlu’ti – Ta’sijik eimu’tisnik te’s wnji’kuo’m ne’wt sinuk?

Na’tami tapuiskeksipnik wenik kisna nesiskeksipnik wenik eimu’tijik. Pemi atelkipnik wenik te’s elta’mk wenji’kuo’ml tujiw elmikespiaqewey ika’n na square dancewultitaq. Mu kejitu ta’n koquey wjit telui’tmi’tip wasuek, tlimatal “Wla ktuasuekm, kutansale’m peji apu’sk, sapo’nuk kna’ko’m.”

Tlu’ti – Taluek net klusuaqan “pestie’wa’taqatimk?

Ta’n tujiw iknmuj wasuek na tlimaten wen, na pestie’wa’taqatimk “wla ktuasuekm, ktansale’m peji apu’sk, sapo’nuk ktna’ko’m” mu kejitu ta’n teluek, mu etuk poqjianuk mi’soqo sapo’nuk.

Tlu’ti – Taluek katu net klusuaqan “pestie’wa’taqatimk?”

iknmuj wen wla klujjiewey kisna iknmuj mimajuinu’k ta’n teluisultijik kutey Sa’n, amkwesewey wela’kw tujiw ap wijey ktikl wela’kwl, aqq mijisultimk wnji’kuo’mk aqq amalkan tujiw ap elien ktik wnji’kuo’m. Kaqi’st amalkamk. Na’tami 15 kisna 20 elta’mkl wenji’kuo’ml newte wela’kw mita pikwelkik Sa’naq, Santuaq, aqq Santele’saq wisun kutey nekmowe’l tujiw puna’ne’wimk na elta’mkl wenji’kuo’ml aqq alasutmamk, mijisultimk aqq pejo’tu’tij koquey. Pekisitu’tij mijipjewey aqq iknmatultimk koquey aqq sa’se’wultimk. Tujiw kespiejik mu kejiaqik ta’n teluisijik na’tuen katu pilu’wisit ap. Mu Santele’s kisna Santu? Nekmowk kespiejik? Mu kejiaqik ta’n wenik kespiejik. Aqq elt ni’n awanta’si. Kutey puna’ne’wimk na mu tallukutimmitt. Katu jijuaqa nuttisk pe’skewe’l pe’skikitijik musikiskituk. Na tujiw mekenup eleke’wi’skw.

Kalolin – Moqo, eleke’wia’timk na. Awanta’si, na’tuen na puna’ne’wimk, etuk jel Ekkian, tujiw ta’puewey wela’kw na Nuelaq, kisna Sa’naq. Sa’q na 1936ek kespi wjiey pestie’wa’taqatimk mita mu tela’taqatikipnik ta’n elieyap kisi malie’wianek. Mu We’koqma’q tela’taqatikipnik. Ta’n tujiw eltai’e’k tett na mu tela’taqatikipnik. Ta’n tujiw elo’lutek wenik Eskissoqnik. Na tujiw naqa’sikip na telamu’k koquey. Mu tellukutikipnik kutey wla pestie’wa’taqatimk. Na tujiw alasutmamkip kina’matinewo’kuo’mk mekenup eleke’wit aqq eleke’wi’skw kutey nike ka’nsirt aqq mekenimi’tipn wisun a’kwesniktuk aqq ta’wen mekenut na eleke’witewitew kisna eleke’wi’skewitew aqq pestie’wa’laten katu kojuawultipnik na tujiw ewnaqa square dancewultipnik newtitpa’q. Jiptuk kijka pasik ko’jua’wultitaq. Newtitpa’q square dancewultipnik.

Tlu’ti – Net kojuawultimk, ajkne’kis ta’n wenik kojuawultijik, e’pijik, ji’nmuk, kisna kisi kojuawultisnik msit tetpiw?

Ta’n pasik wenik ko’jua’wultipnik katu tumk eleke’wit kisna eleke’wi’skw. Eleke’witewin kisna eleke’wi’skewin na tumk ko’jua’wi’tip.

Tlu’ti – Newte telteskmi’tij e’pijik aqq ji’nmuk ko’jua?

Ta’n tujiw ko’jua’wimk na newte telteskmi’tip ko’jua e’pijik aqq ji’nmuk. Kiskuk amalka’tijik na telteskmi’tij ko’jua kutey Rak n Ro’l dance. Katu nemi’j Jekr aqq Mali, na nata’tesinkik. Wujja na nata ko’jua’wilita, aqq Jekr nata tesikinkip. Na nekmow mikwite’tmkik Potlotek. Jekr, Sa’n, Marie wujjl, Matti’j, Nuel Ma’sl, Mattio Lui. Pikwelji’jipnik, msit nata’tesultipnik, mu pikwelukipnik e’pijik, Malklit etuk aq wen ap ki’l nutqweynek. Mu mikwite’tmu. Mikwite’tm i’amalkayanek. Mna’q amalkawap pestie’wa’taqatimk. Santu’ji’jo’q i’amalkapnaq aqq Plsitji’jo’q, kisikui’skwe’jk i’amalka’tipnik.

Tlu’ti – Koquey wjit mu amalkawsip Kalolin?

Kalolin – Mu kejitu ta’n koquey wjit mu amalkawap, awsami ntakeyktuk etuk

Tlu’ti – Koquey wjit naqa’siksip ? Centralizationikek?

Kalolin – Mu kejitu, ta’n koquey wjit katu We’koqma’q kitnmeyakwi’tipn na’tuenl newte wnji’kuo’m. Ninen nutqwo’ltie’k na newtitpa’q aq te’s koquey teliaq kutey nipialasutmamk wela’kw puna’ne’wimk aq wela’kw eleke’wia’timk na newtitpa’q ma wen nmiawt newtumqwanet aq ma psetu’n samqowaqan, msit wen pa’ke’kip na tujiw. Mu asite’tmatip wen lien pi’tipo’kuo’mk na tujiw. Eikik eltu’tip piwj wikuaq. Katu mu el’ta’qipnik tami. Telte’tm na nekmowey lukwaqana’lukwi’tip We’koqma’q na tujiw. Na’tuen newtumqwanep toqo Pestie’wa’taqatimkip wla newte wnji’kuo’m aqq mijisultipnik. Mu kejitu eleke’wia’timk kisna ta’n koquey tlianutuk mita meski’k patawti etekip epultipnik. Mu eimuap, mita mna’q me malie’wiwap. Wla ji’nm newtumqwanep aqq piskwa’p aqq wesua’toqip patawti aqq sioqte’kip. Na Kjisaqmaw eikip, Kjisaqmaw Silipay, na weja’tekemkek alasutmamkip te’s ekntie’wimk alasutmo’kuo’mk, We’koqma’q. Mu pa’tlia’suinukup, mu pekisinukup, wikip Klente’lk aqq mu wutapaqanikup wen na tujiw kisna koquey. Na nuku i’alasutmamkip te’s ekntie’wimk mtln ajiej skna’quej ekntie’wimk aqq telimapni weja’tekemk nike na ma pestie’wa’taqatimmit wla wutan. Naqa’toqip. Ma asite’tmu wla wutan.

Tlu’ti – Wen telues net?

Kjisaqmaw Silipay teluep. Na mu pestie’wa’taqatimmitip weja’tekemkek. Naqa’sikip Eskissoqnik aqq Potlotek poqjiaqek 1940’s ek, ta’n tujiw mimajuinu’k poqji ajo’lutek. Msit koquey pilua’sikip

Tlu’ti – Talitpiaqsip? Kisi sku’tisk kijka ta’n tela’siksip koquey?

Mita msit wen i’alasutmap L’nuiktuk. Na maw tumk pekisulupnik aniapsuinu’skaq aqq kina’matinewo’kuo’m eltasikip aqq ketu l’tu’tipn wenji’kuo’ml ta’n samqwan tetow klaman ksispa’lsultitesnen te’sikiskik waqmo’ltinen aqq ta’n tujiw Pa’tlia’s pekisinkek aqq ta’n tujiw ketapekia’ti’titek alasutmo’kuo’mk, i’ktapekia’tipnik L’nuiktuk alasutmo’kuo’mk. Na wla Pa’tlia’s pekisinkek na mu menuekekipni weni L’nuintu’tinew, mu asite’tmukup. Telimapni “Puni ksikawetoqsultik. Na mu menuekekipni weni L’nuintu’tinew alasutmewinue’l ktapekiaqan. Pa’tlia’s wejiep Antiknisk. Aqq aniapsuinu’skaq telima’tipni mijua’ji’jk poqji kina’mua’titek “Mukk wen alasutmawij L’nuiktuk weja’tekemk nike, amujpa Aklasie’wiktuk telueyoql. Mu kinu’tmasultiwoq na ma kisi kmnie’wik wen. Na tujiw naqa’sikip msit koquey, na wjit msit wen awanta’sipn alasutmaqan L’nuiktuk. Tujiw L’nui’simk, aqq wla sa’q ta’n telo’ltimkip kutey pestie’wa’taqatimk aqq ta’n tujiw wen kesnukwaj. Ne’wt na msit mimajuinu’k tellukutipnik. L’nu’k kutey Pa’tlia’s mita mu mesnaqipn wen Pa’tlia’sl. Pa’tlia’sk na mu utqutala’tikipni L’nu’k mi’soqo kejikawike’l ta’n tujiw Pa’tlia’s pekisulutek Eskissoqnik aqq We’koqma’q na’tami 50’s ek kisna 60’s ek. L’nu’k utquta’tipnik aqq alasutma’tipnik aqq ma’w nipapultimkip. Mikwite’tm mu amkwes wen elukwalatip. 60’s ek eimekip Eskissoqnik newtiska’q jel luiknek te’sipunqik. Aqq nijannaq etlikwittipnik tett aqq msit elta’pnik kina’matinewo’kuo’mk. Elta’pnik high sku’l toqo mu high sku’linukup tett. Amujpa elta’pnik etlaqatmikewey kina’matinewo’kuo’m. Na tujiw apajiwksiekip We’koqma’q, 1960 ek. Elta’pnik Ma’pew aqq Liksa’q, etlaqatmikewey kina’matinewo’kuo’m. Aqq mimajuinu’k alasutma’tipnik sa’q ta’n tujiw wen kesnukwaj na alasutma’timkip aqq kisi mpik wen na piluamu’kl ap alasutmaqan teluempkipn. Na ta’n tujiw mimajuinu’k kesnukuti’tij aqq jijuaqa mu etuk eikik nemia’tikupn malpale’wilitl eikl wutan, aqq mimajuinu’k kesnukutijik, mimajuinu’k aqq nuji alasutma’tijik, pikwelkik nenmi’tipn alasutmaqan, msit wen nenkipn alasutmaqan, mu kejitu ta’n tlui’tuaq katu melki alasutma’tipnik aqq mu nemiammittip Pa’tlia’s te’s ekntie’wimk kutey kiskuk. Kiskuk na nemiut Pa’tlia’s te’s ekntie’wimk toqo mu wen nemiat suel alame’skewin pasik tekle’jijik nmiatisk alasutmo’kuo’mk. Katu sa’q na waju’aqip alasutmo’kuo’m. Pie’l Klemo na nikani alasutmap kutey Pa’tlia’s. Wijey elt We’koqma’q, Silipay Polet, Niskam kejitoq, Kjisaqmaw na kelu’sip ji’nm, aqq nsituapukuetow aqq alasutma’titaq kutey alame’s. L’te’taq ktapekiaqan kutey alasutmo’kuo’mk el’ta’sikl mi’soqo kaqi alame’sik aqq ta’n tujiw na’tuen kesnukwaj na l’ta’taq aqq alasutma’titaq mi’soqo mpik aqq kisi mpik ma na wen la’laqul mpuinu’l naji lukwatasilin, mu elukwalammittip wen kutey kiskuk, mu kisi pkijisinukup mpuinu, na’tami ne’siskl na’kwekl tujiw utqutalup wen mita poqji kesoqep mpuinu ap me katu nipk, amujpa utqutalup mpuinu. Eltu’tip lisqi’kn wla mulink. Jito’l eltoqipn, Pie’l Jito’l, tley Ktaqamkuk kisna Nuel Jito’l. Na Jito’l, awanta’si, ji’nm eltoqipn lisqi’kn aqq eltua’tipn mpuinu’l wutapsun, ekno’tlup mpuinu, ketapekia’tipnik aqq ika’lup lisqi’kniktuk tujiw utqutalup tapu’kl na’kwekl pemiaqek. Wijey ap kne’k mimajuinu’k alasutma’tipnik mu Pa’tlia’sinukip kisna koquey. Utqutala’tipni wikmawa toqo msit alasutmowinu’k, telte’tm 1960 ek amkwes nemi’kip We’koqma’q utqutalut wen. We’koqma’q ta’n tujiw Pa’tlia’s Rankin pekisinkek 1959ek. Newtipunqik pemiaqek na apajiwksiekip toqo i’utqutalapni mimajuinu’k, ma pela’tuk. Pa’qalaykip ta’n tujiw Lo’li telimatek ta’n telitpiaqip ta’n tujiw wklamuksisa neplitek mita mu weja’tiwekipnek utqutamkek, menso’tmekipnek mita, toqo mu kneknuk, kiskajeyekip la’tinen katu newte’jit lukewinu telimapn Lo’lial ki’s kisi utqutalutaq mita mu elukwalammittipnaq, na mawo’tuekip suliewey aq kiskaja’tuekip ta’n suliewey tli msntesnen, msit wen apankitkip na’talawtik, mawo’tuekip na’talawtik tumk tujiw ika’tuekip kaltie te’s newte’jit tepknuset kisna me na’talawtik. Katu kekkunmekip suliewe’ji’j aqq mu pekije’nukek na kaplnu’l apankitkip na’talawtik aqq salite’ikip na apankitasikip koquey. Na kiskuk mu lukwaqaninuk, katu ne’wt na metue’kip

Tlu’ti- Tale’kek pa’tlia’s pekisinkis aqq poqji maliaptiksip alame’s?

Kalolin – Wla tett, We’koqma’q 1959ek. Ki’s Pa’tlia’s eikip Eskissoqnik. Eliwksiekip tett Eskissoqnik 1943ek, na’tami etuk 44ek kisna 45ek mita kesnukwayap 1945ek toqo Pa’tlia’s ki’s eikip. Na Pa’tlia’s eikip aqq eltup wi’k. I’wjiep amkwes Klesmis Aylin.

Tlu’ti – Weji pkisulusnik pa’tlia’s aqq aniapuinu’skaq wjit centralization?

E’e, eltasikip meski’k kina’matinewo’kuo’m eliaqip mi’soqo Grade 8. Tujiw elta’pnik piamiw Grade 8aq etlaqatmikewe’l kina’matinewo’kuo’ml Liksa’q aqq Ma’po. Aniapsuinu’skaq pema’tu’tipn. Etlaqatmikewe’l kina’matinewo’kuo’ml wjit msit wen, msit tami wejita’pnik we’kaw Ktaqamkuk.

Trudy – Talimuksioqsip klaman liwksultitoqsip tett

Kalolin – Mita wikiekip We’koqma’q. Mu eimuekip tett, wikiekip matnntimkek Hantsport, aliwsiekip msit tami, alqatmekip msit tami. Na nutmayekip centralization. Mawi wlteskatultituknik etuk Aklasie’wk kaplnu’laq. Ta’n tujiw kaplnu’l ketu tla’tekej koquey aqq mawi aknutma’tipnik mita L’nu’k tepkistekipn wutanmual, na tlta’sultituknik wla nankl wutan kisi ika’lu’k newte wutan na l’tutaq kina’matinewo’kuo’ml, pa’tlia’s i’tew aqq aniapsuinu’skaq kina’mua’titaq aqq malpale’wit, aqq msit koquey tetew tett aqq mimajuinu’k liwksultitaq tett aqq l’tutaq wnji’kuo’ml toqo tetew samqwan. Katu ninen eimekip newtiska’q jel luiknek te’sipunqik toqo samqwan me mu mesnmuekip mita apajiwksiekip 1960ek. Poqji mulqwatmi’tip atel samqwan ta’n tett liatew, mulqutipnik wenik ta’n tett samqwan l’taqa’tasitew. Mu samqwan eltaqa’tasinuk niknaq kisna weltek mi’jano’kuo’m lamikuomk aqq koquey kutey na, toqo telimuksiekip msntesnen weltek wnji’kuo’m, msit koquey wiaqtek kutey epsaqtejk, frij, aqq msit koquey aqq ta’n koquey nuta’n na msntisk kutey mpo’qn kisna telamu’k koquey. Mu mesnmuekip koquey, wikiekip wnji’kuo’m je mu jiproka’sinukip, pasik fre’m. Wikiekip na’te’l mi’soqo atankuayanek pa’skitl, mu samqwanmiwekip kisna frij, pattap, aqq mi’jano’q. Na elieyap Antiknisk, aqq ela’tuapn npa’skitml toqo pikwelkik mimajuinu’k nenaqipnik na’te’l aqq telimkipnik netui’sketuan pa’skitl klaman kisteluates pattap, aqq mi’jano’kuo’m aqq paypik aqq piluey koquey toqo keska’tuital. Na pikwelkik iknmui’tip suliewey aqq pekwatelmi’tipn pa’skitl, na na’tami pekwatuap si’st kisna ne’w kaskimtlnaqanaykl. Ne’sisklk kisna newkl na’kwekl ke’sk alankuayanek pa’skitl. Na kistelaqip pattap, mi’jano’q aqq paypik. Katu wesua’likip ji’nm lukowin mita kistelmap ta’n koquey nuta’q, na wjit sa’qeweyek ni’kek.

Kalolin – Elektrisiti kekkunmekip eime’k tett. Mu kejitu ta’n tujiw mesnmekip pejitai’e’k tett, mu mikwite’tmu katu elektrisiti’miekip. Weltekip niknen mita nkwisikum nata lukwep aqq kaqi kisa’toqip msit lamikuom niknaq. Weltekip niknen aqq elektrisiti’miekip katu mu samqwanmiwekip mi’soqo We’koqma’q ikai’e’k.

Trudy – Net tujiw ko’jua mu…..

Kalolin – Ko’jua mu eiknukip 1943ek pejiwksie’k tett. Telte’tm ko’jua keska’qip matnntimkek aqq ajo’lutek wenik mimajuinu’k kaqi wenie’tip. Ap me katu elo’lutek wenik tett aqq mu msit eliwksultikipnik. Na’tami a’qitai’k Potlotekewaq eliwksultipnik tett maw pikwelkik sitmuke’l wikultipnik ta’n tett ninen i’wikiekip. Ninki’kuk wikipnik na’te’l, eliwksipnik tett, Prosperaq, Antle Elikaq, mimajuinu’k suel a’qitai’k aqq ktitik kisoqe’ke’l mu ajita’qipnik. Wijey elt We’koqma’q. Suel msit majiwksultipnik pasik etuk nanijik kisna newijik wjiksu’k mu ajita’qipnik. Jel ketu ilta’sikip alasutmo’kuo’m, ankite’te’n. We’koqma’q na la, 50’s ek telte’tm.

Trudy – Mita asami tkele’jisnik mimajuinu’k?

Kalolin – Na’tami pasik nankl wjiksu’k eskwiaqapn aqq mu talo’ltikipnik mi’soqo klapis ne’sijik ji’nmuk We’koqma’q eikipnik aqq elta’pnik Antiknisk naji ankama’tipn pa’tlia’sl, moqo je, kjipa’tlia’sl naji ankama’tipn, kjipa’tlia’sl. Aq kjipa’tlia’s ti pa’qlai’kip aqq mu kejituksip koquey aqq mu telimuksiksip koquey aqq telues mu ilta’tasin mita me e’wasikip aqq me alame’skewultipnik te’s ekntie’wimk aqq ta’n tujiw wen nepk na me e’wmi’tip. Na kjipa’tlia’s mu ilta’tuksip katu mesniksip wi’katikn wejiaq kaplnu’lewiktuk aqq telima’tisn kjipa’tlia’sl, “mu eimuk wen na’te’l, kaqi liwksultitkik Eskissoqnik. Mu msit mita me nankl wnji’kuo’ml eimu’tipnik me wenik aqq mu menueke’tikip alasutmo’kuo’m ilta’sikkn aqq me etek na’te’l. Telte’tm Sulia’n Silipay, Antle Pilips, aqq Sa’n Sa’m naji ankama’tipn Kjipa’tlia’sl.